ჸოროფაშ გრამატიკა
მაქერეთუთაშ დაჭყაფუს მიდგაინ ივლევი მუშ მაზრაშ მიკეიან მუხურჷშა მიშუ.
ორთვალჷღვანკილი ხვერამ ტარანტასი ოსურიშ ჯიმაქ მეჩუ, მიშჷ მუმალონსითჷ რდუ თი ბზარხულსჷნ. სუმი მორჩილ, მარა ჯგირ ფოფორნაჩილი ცხენი ოფუტეს დექირუ ღვალიერ ყაზაყჷშე. კოფეს გეხედუ თე ყაზაყიშ ბოში, ვითობრუოკა წანერ ართი მოსინგვალე, მარა დუდიერი ბოში. ირო გოზვირთინაფილო ზმონენდუ მუდგაშიენჷშენ, ითომდა მუდგაშე რდუ გურელაჭვილი, ვართ ციგანუა გოთმაგინედუ. ივლევჷქ დერწუმუ, ნამდა თეწკილა ჩიებას ჯგირ პიჯ ვაუნჯანსია, დო დიჭყუ თუნა დო უგამაგე თოლორუა, მუთ ჯგირო მოთმუხუჯანს ფოლოეფიშ თირხონს დო ორჟონეფიშ ჟღირჟღინს.
მერზეობა დიო ჰამო რდუ: ტიბუ, მუნაფილ დღა, ჯგირ ბაკილიში რზა, ოღეკეშეფს აუარება პეული დო ტურტურუეფი; ქობალიშ დო ქვიზალი მოტუტაშფერა ჭვეშ ჸვანეფჷშე, ნამუეფით თეიშახ რდეს გინოზინდილი, სოიშახ თოლი მიანჭუდუ, ჰამო მასქურ ირქენდუ დო მოთმიჯუმუანდუ პეულეფიშ ხვერს. აკან-აკანო თე ხვერს თეშ დურსიოლუანდუ კალკალეშა, ნამდა მიკჷშე ნირსჷ აჩქვენუდუ კოჩჷს. ახალ ჩიხაგიორთუმს დო ლუსტრინიშ კჷგა პიჯაკის მოკვანწილ ბოში გორჯგიმილო ხედუ; თი ანბე, ნამდა ცხენეფი ქემიანდეს დო კვანწილო მიკაქუნდუ, სამელამოსოთ სერიოზულო გინმართინუანდუ თის. ცხენეფი ხოლო ხვიხვინუნდეს დო ვართ ეფერ გორქიულო მირულედეს. კვარჩხან ცხენიშ დაკირალი მინ ფაიტონიშ თოლს უჩირქოლუანდუ, მინ ხოლო გიზინდუდუ, დო თიშ თუდო ირო ველუნდუ ფულანდიშ შირილ ნალი.
-გრაფჷშა მიკივლენთო?-კითხუ ბოშიქ, თეშ ნამდა, თიშა ვემკურთინუ. წიმ მოჩქუდუ ოფუტე, ნამუ ჯიჭონეფით დო ბაღით ფორუნდუ ატა-ოწონდეს.
-მუშენ ოკო მიკივლათჷნ?-კითხუ ივლევჷქ.
ბოშიქ ართშვანს ქეკნოჩენდუ, უკულ მართახით ცხენს ვერწემი კვამაზია ჩუთხინუ დო ღვანწკალით უგამუ:
-ჩაიშ ოშუმალო...
-სი ჩაიშენ ვაჯაბენქ,-უწოლუ ივლევჷქ.-ცხენეფ გოცოდუ.
-ცხენს გილულაშა ვარი, ჭკომუაშა ოშქურუ,-გემაწურაფალ ტონით უგამუ ბოშიქ.
ივლევჷქ გიჯინ-მიჯინუ: ჰავა გოთმორისხვონდუდუ, მიკ-მიკ ფომფიაშ მუნაფეფ გეგლანჯირელე დო ჩხაპალანდუ ქოთ.
-თე ხაჩა დღალეფ ირო ზღვარზღვალა ჭვიმათ ითებუ...ბადიდიქ, ნამუ ოფუტეშ გოხოლუას ხონუნდუ, თქუ, ჸუდეს ხვალე აღნერდუა გრაფინია რენია, მარა იშენთ მიკილეს. ბოშიქ არმიაკი ქემკიქუნუ დო გუმოჯერებულ თით, ნამდა ცხენეფ ისვანჯუდესჷნ, დვირინით იწყვაწყვუდუ, ფალტონიშ კოფეს გეხუნელი. ტარანტასი ალატყირტყონილ ოზეს გერდუ, დიხაშა დინოხუნელ, ფოლოეფით დოჯგვიშილ ქუაშ გეჯაშ ხასლას. ბოშიქ მაგუეფს ქოგაჯინუ დო ჩართიშ ცხენს მართახიშ ტარით ობარკანე გუთინუ. თე შვანს ხოლო ივლევი ჭვიმაშე გიმარუმილი ოსუმარე სენას ხედუ, გრაფინიას უპარპალუდუ დო ჩაის უჯინედუ; ირსიოლუდუ ალმონტებულ ნოთეშ შური, გონჯამილ შუკუმეფიშ ხასლას მპულას მენჩურუნდუ სამოვარიშ რცხჷნი კუმა; აბარწას ტარკალე კუჩხით გემარენჯი ძღაბი სამოვარს გეზგეზო დინმარღვანდუ ნახაფულეფს, ნაფთის გეთმიობუნდუ. დო თინეფ ხოლო დინცხფერო იბარბანჩუდეს. გრაფინიას ვარდიშფერი ლაფაჩა კაპოტ მიკაქუნდუ, გოღირტინაფილ კჷდჷრი გუპუდრუ. ოსურ პაპიროზის უფურკუანდუ, კუმას ტომბას დინმინქალუნდუ, წა-წამჷშე ისვანდუ თუმაშა ხეს დო გობისკვინაფილ-რგვამალა კილეეფ ხუჯეფჷშახ ტარკალე უღუდუ, იძიცანდუ დო ირო ჸოროფაშენ გინმუღუდუ ჩიება. შხვარკო ზიტყვა ქოდაჸოთუ მუშ ხოლოშ მონდაბეშენ, აღალარ ხვოშჩინსკიშენ. ხვოშჩინსკიქ, მუჭო ბაღანობაშე უჩქუდუ ივლევს, ნთელ მუშ რინაშ აშაბანს შეფაჩილჷქ დოსქიდუ მუშ მუახირეშ ლუშკაშ ჸოროფაშ გურშენ. ლუშკა ძღაბალობას დოღურელედუ.-„ჰა, თე სარკულ-მორკული ლუშკა!-ციგანებულო თქუ ივლევჷქ დო თე რაგადჷშენ დიონჯღორუ.-თიშ გურშენ, ნამდა თე ურცხი კოჩჷქ გაღორონთუ თინა დო უკულ ნთელ რინა ქაჸვილუ თიშენ ბორულ ზმონირს, ბოშალას მახოლო ქივჸოროფე თე ოსური, ვზმონენდი თიშენ, ღორონთჷს უჩქუ, მუს ვეწიმივრინუანდი კალკალეშა, მორო, მუჭოთ იჩიებუნა, ძალამ უსქვამურ ხოლო ქოოფერე“,-„ჰო?-თქუ გრაფინიაქ, თეშ ნამდა ვაურჩქილედუ.-ხვოშჩინსკიქ თე ზოთონჯჷს ღურუ. პისარევ ხოლო, აკაკოჩი, ნამუს, მუჭო ჯვეშ გუშას, ნამთინეშახ მინმაშქვანდუ მუშ ჸუდეშა, ჭიბილანს, შხვა მუთუნეფს შუროთ ვარდუა გინოლასირი, დო მახოლო ბჯერს-საიათ ინა ვამოგენდუ ამდღანერ ადამიერეფს...“უკულ კუჩხშუშელი ძღაბიქ საიანგეე სიფეხთეთ ქომუზოჯინუ ვარჩხილიშ ფრიალიათ მოტუტაშფერა მანგარ ჩაი დო ჭიჭე კარანჩხათ-ჭანჯგენახუნა ცხურა.
მუჟამს თექიანობას მიკაჩირთესჷნ, მანგარ ჭვიმაქ მოუნჭუ. ივლევჷქ მიკოხვილირქ იჸუ ორთვალ ეუკინუდუკო დო აკობუროცხილო დუხუნუდუკო სქირუ, ჩიჩინაფილ თანჯიშ თუდო. მიბეთქუდეს ცხენეფი, თინეფიშ რუმე დო სარკალა ჩირქეეფჷშე მოხვარჩალანდუ წყარი, ბარბალეფიშ თუდი იშირშონუდეს ქობალიშ ჸვანეფიშ მოხურგეთ ეშარდილი ოდიარეეფი. ბოშიქ თაურე თიშენ მოლართუ, მუდა უჩქუდუ, რზას დიბკუტარენქია..."
/ეშნარიდებუ ივან ბუნინიშ "yოროფაშ გრამატიკა"-შე ("ობაღანე თხობელუეფი")-ამონარიდი ივან ბუნინის "სიყვარულის გრამატიკა"-დან ("საბავშვო მოთხრობები")/
ორთვალჷღვანკილი ხვერამ ტარანტასი ოსურიშ ჯიმაქ მეჩუ, მიშჷ მუმალონსითჷ რდუ თი ბზარხულსჷნ. სუმი მორჩილ, მარა ჯგირ ფოფორნაჩილი ცხენი ოფუტეს დექირუ ღვალიერ ყაზაყჷშე. კოფეს გეხედუ თე ყაზაყიშ ბოში, ვითობრუოკა წანერ ართი მოსინგვალე, მარა დუდიერი ბოში. ირო გოზვირთინაფილო ზმონენდუ მუდგაშიენჷშენ, ითომდა მუდგაშე რდუ გურელაჭვილი, ვართ ციგანუა გოთმაგინედუ. ივლევჷქ დერწუმუ, ნამდა თეწკილა ჩიებას ჯგირ პიჯ ვაუნჯანსია, დო დიჭყუ თუნა დო უგამაგე თოლორუა, მუთ ჯგირო მოთმუხუჯანს ფოლოეფიშ თირხონს დო ორჟონეფიშ ჟღირჟღინს.
მერზეობა დიო ჰამო რდუ: ტიბუ, მუნაფილ დღა, ჯგირ ბაკილიში რზა, ოღეკეშეფს აუარება პეული დო ტურტურუეფი; ქობალიშ დო ქვიზალი მოტუტაშფერა ჭვეშ ჸვანეფჷშე, ნამუეფით თეიშახ რდეს გინოზინდილი, სოიშახ თოლი მიანჭუდუ, ჰამო მასქურ ირქენდუ დო მოთმიჯუმუანდუ პეულეფიშ ხვერს. აკან-აკანო თე ხვერს თეშ დურსიოლუანდუ კალკალეშა, ნამდა მიკჷშე ნირსჷ აჩქვენუდუ კოჩჷს. ახალ ჩიხაგიორთუმს დო ლუსტრინიშ კჷგა პიჯაკის მოკვანწილ ბოში გორჯგიმილო ხედუ; თი ანბე, ნამდა ცხენეფი ქემიანდეს დო კვანწილო მიკაქუნდუ, სამელამოსოთ სერიოზულო გინმართინუანდუ თის. ცხენეფი ხოლო ხვიხვინუნდეს დო ვართ ეფერ გორქიულო მირულედეს. კვარჩხან ცხენიშ დაკირალი მინ ფაიტონიშ თოლს უჩირქოლუანდუ, მინ ხოლო გიზინდუდუ, დო თიშ თუდო ირო ველუნდუ ფულანდიშ შირილ ნალი.
-გრაფჷშა მიკივლენთო?-კითხუ ბოშიქ, თეშ ნამდა, თიშა ვემკურთინუ. წიმ მოჩქუდუ ოფუტე, ნამუ ჯიჭონეფით დო ბაღით ფორუნდუ ატა-ოწონდეს.
-მუშენ ოკო მიკივლათჷნ?-კითხუ ივლევჷქ.
ბოშიქ ართშვანს ქეკნოჩენდუ, უკულ მართახით ცხენს ვერწემი კვამაზია ჩუთხინუ დო ღვანწკალით უგამუ:
-ჩაიშ ოშუმალო...
-სი ჩაიშენ ვაჯაბენქ,-უწოლუ ივლევჷქ.-ცხენეფ გოცოდუ.
-ცხენს გილულაშა ვარი, ჭკომუაშა ოშქურუ,-გემაწურაფალ ტონით უგამუ ბოშიქ.
ივლევჷქ გიჯინ-მიჯინუ: ჰავა გოთმორისხვონდუდუ, მიკ-მიკ ფომფიაშ მუნაფეფ გეგლანჯირელე დო ჩხაპალანდუ ქოთ.
-თე ხაჩა დღალეფ ირო ზღვარზღვალა ჭვიმათ ითებუ...ბადიდიქ, ნამუ ოფუტეშ გოხოლუას ხონუნდუ, თქუ, ჸუდეს ხვალე აღნერდუა გრაფინია რენია, მარა იშენთ მიკილეს. ბოშიქ არმიაკი ქემკიქუნუ დო გუმოჯერებულ თით, ნამდა ცხენეფ ისვანჯუდესჷნ, დვირინით იწყვაწყვუდუ, ფალტონიშ კოფეს გეხუნელი. ტარანტასი ალატყირტყონილ ოზეს გერდუ, დიხაშა დინოხუნელ, ფოლოეფით დოჯგვიშილ ქუაშ გეჯაშ ხასლას. ბოშიქ მაგუეფს ქოგაჯინუ დო ჩართიშ ცხენს მართახიშ ტარით ობარკანე გუთინუ. თე შვანს ხოლო ივლევი ჭვიმაშე გიმარუმილი ოსუმარე სენას ხედუ, გრაფინიას უპარპალუდუ დო ჩაის უჯინედუ; ირსიოლუდუ ალმონტებულ ნოთეშ შური, გონჯამილ შუკუმეფიშ ხასლას მპულას მენჩურუნდუ სამოვარიშ რცხჷნი კუმა; აბარწას ტარკალე კუჩხით გემარენჯი ძღაბი სამოვარს გეზგეზო დინმარღვანდუ ნახაფულეფს, ნაფთის გეთმიობუნდუ. დო თინეფ ხოლო დინცხფერო იბარბანჩუდეს. გრაფინიას ვარდიშფერი ლაფაჩა კაპოტ მიკაქუნდუ, გოღირტინაფილ კჷდჷრი გუპუდრუ. ოსურ პაპიროზის უფურკუანდუ, კუმას ტომბას დინმინქალუნდუ, წა-წამჷშე ისვანდუ თუმაშა ხეს დო გობისკვინაფილ-რგვამალა კილეეფ ხუჯეფჷშახ ტარკალე უღუდუ, იძიცანდუ დო ირო ჸოროფაშენ გინმუღუდუ ჩიება. შხვარკო ზიტყვა ქოდაჸოთუ მუშ ხოლოშ მონდაბეშენ, აღალარ ხვოშჩინსკიშენ. ხვოშჩინსკიქ, მუჭო ბაღანობაშე უჩქუდუ ივლევს, ნთელ მუშ რინაშ აშაბანს შეფაჩილჷქ დოსქიდუ მუშ მუახირეშ ლუშკაშ ჸოროფაშ გურშენ. ლუშკა ძღაბალობას დოღურელედუ.-„ჰა, თე სარკულ-მორკული ლუშკა!-ციგანებულო თქუ ივლევჷქ დო თე რაგადჷშენ დიონჯღორუ.-თიშ გურშენ, ნამდა თე ურცხი კოჩჷქ გაღორონთუ თინა დო უკულ ნთელ რინა ქაჸვილუ თიშენ ბორულ ზმონირს, ბოშალას მახოლო ქივჸოროფე თე ოსური, ვზმონენდი თიშენ, ღორონთჷს უჩქუ, მუს ვეწიმივრინუანდი კალკალეშა, მორო, მუჭოთ იჩიებუნა, ძალამ უსქვამურ ხოლო ქოოფერე“,-„ჰო?-თქუ გრაფინიაქ, თეშ ნამდა ვაურჩქილედუ.-ხვოშჩინსკიქ თე ზოთონჯჷს ღურუ. პისარევ ხოლო, აკაკოჩი, ნამუს, მუჭო ჯვეშ გუშას, ნამთინეშახ მინმაშქვანდუ მუშ ჸუდეშა, ჭიბილანს, შხვა მუთუნეფს შუროთ ვარდუა გინოლასირი, დო მახოლო ბჯერს-საიათ ინა ვამოგენდუ ამდღანერ ადამიერეფს...“უკულ კუჩხშუშელი ძღაბიქ საიანგეე სიფეხთეთ ქომუზოჯინუ ვარჩხილიშ ფრიალიათ მოტუტაშფერა მანგარ ჩაი დო ჭიჭე კარანჩხათ-ჭანჯგენახუნა ცხურა.
მუჟამს თექიანობას მიკაჩირთესჷნ, მანგარ ჭვიმაქ მოუნჭუ. ივლევჷქ მიკოხვილირქ იჸუ ორთვალ ეუკინუდუკო დო აკობუროცხილო დუხუნუდუკო სქირუ, ჩიჩინაფილ თანჯიშ თუდო. მიბეთქუდეს ცხენეფი, თინეფიშ რუმე დო სარკალა ჩირქეეფჷშე მოხვარჩალანდუ წყარი, ბარბალეფიშ თუდი იშირშონუდეს ქობალიშ ჸვანეფიშ მოხურგეთ ეშარდილი ოდიარეეფი. ბოშიქ თაურე თიშენ მოლართუ, მუდა უჩქუდუ, რზას დიბკუტარენქია..."
/ეშნარიდებუ ივან ბუნინიშ "yოროფაშ გრამატიკა"-შე ("ობაღანე თხობელუეფი")-ამონარიდი ივან ბუნინის "სიყვარულის გრამატიკა"-დან ("საბავშვო მოთხრობები")/
დააფიქსირეთ თქვენი აზრი