1966 წლის შე­მოდ­გო­მა­ზე მთელ მსოფ­ლი­ო­ში აღი­ნიშ­ნა გე­ნი­ა­ლუ­რი ქარ­თვე­ლი პო­ე­ტის, შო­თა რუს­თა­ვე­ლის და­ბა­დე­ბის 800 წლის­თა­ვი. ზე­ი­მის დღე­ებ­ში გე­ლათ­ში გა­იხ­სნა პო­ე­ტი­სად­მი მიძღ­ვნი­ლი დი­დი ექ­სპო­ზი­ცი­ა. ჟურ­ნა­ლისტ გუ­რამ ალექ­სან­დრი­ას ცნო­ბით, ერ­თ-ერთ სტენ­დზე გა­მო­ფე­ნი­ლი იყო «ვე­ფხის­ტყა­ოს­ნის» სხვა­დას­ხვა ენა­ზე მთარ­გმნელ­თა პორ­ტრე­ტე­ბი. მა­რი ბრო­სეს, მარ­ჯო­რი უორ­დრო­პის, არ­ტურ ლა­ის­ტის, ჰუ­გო ჰუ­პერ­ტის, კონ­სტან­ტი­ნე ბალ­მონ­ტის, პან­ტე­ლე­ი­მონ პეტ­რენ­კოს, ნი­კო­ლოზ ზა­ბო­ლოც­კის, ნი­კო­ლა ბა­ჟა­ნის, იო­ნა მე­უ­ნარ­გი­ას, შალ­ვა ნუ­ცუ­ბი­ძის, სერ­გო წუ­ლა­ძის, გი­ორ­გი ცა­გა­რე­ლის, დი­მიტ­რი გუ­ლი­ას და სხვე­ბის სუ­რა­თებ­თან ერ­თად სტენ­დზე ნა­ხავ­დით «ვე­ფხის­ტყა­ოს­ნის» მეგ­რუ­ლად მთარ­გმნე­ლის ვარ­ლამ ლო­მი­ას პორ­ტრეტ­საც. ეს თარ­გმა­ნი სა­ქარ­თვე­ლოს მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა აკა­დე­მი­ა­ში ინა­ხე­ბა. ის არა­სო­დეს გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბუ­ლა (გა­ზე­თი «ა­ხა­ლი ქუ­თა­ი­სი», 1999წე­ლი 12 მა­ი­სი, გვ. 6.)ჟურ­ნა­ლისტ გუ­რამ ალექ­სან­დრი­ას იმა­ვე წე­რი­ლი­დან ვგე­ბუ­ლობთ, რომ სე­ნა­კელ ვარ­ლამ ლო­მი­ას გარ­და პო­ე­მა მეგ­რუ­ლად თარ­გმნი­ლი აქვთ: ზუგ­დი­დელ კა­კა ჟვა­ნი­ას, წა­ლენ­ჯი­ხელ გე­დე­ვან შა­ნა­ვას, მარ­ტვი­ლელ ჰამ­ლეტ ნა­და­რა­ი­ას და სე­ნა­კელ იო­სებ გვა­სა­ლი­ას.  «ვე­ფხის­ტყა­ოს­ნის» მეგ­რუ­ლად მთარ­გმნელ­თა ამ სი­ას ჩვენ და­ვა­მა­ტებ­დით, აგ­რეთ­ვე, სე­ნა­კელ ჯიმ­შერ წუ­ლა­ი­ას და მარ­ტვი­ლელ აბელ ფე­ტე­ლა­ვას.აბელ ფე­ტე­ლა­ვას ნა­თარ­გმნი და ხელ­ნა­წერ წიგ­ნად აკინ­ძუ­ლი «ვე­ფხის­ტყა­ო­სა­ნი» (ყი­ლოშ­ტყე­ბა­მი) და­ცუ­ლია მარ­ტვი­ლის მუ­ზე­უმ­ში. იქ­ვე ინა­ხე­ბა ნაწყ­ვე­ტე­ბი ჰამ­ლეტ ნა­და­რა­ი­ას თარგმა­ნე­ბი­დან. ახ­ლა კი იმის სა­ი­ლუს­ტრა­ცი­ოდ, თუ რო­გორ და რა დო­ნე­ზე აქვთ ვე­ფხის­ტყა­ო­სა­ნი» მის მთარ­გმნე­ლებს მეგ­რუ­ლად ამეტყ­ვე­ლე­ბუ­ლი, გთა­ვა­ზობთ ერთ სტროფს ავ­თან­დი­ლის ან­დერ­ძი­დან, თარ­გმნილს კა­კა ჟვა­ნი­ას, გე­დე­ვან შა­ნა­ვა­სა და ჰამ­ლეტ ნა­და­რა­ი­ას მი­ერ. შერ­ჩე­უ­ლი სტრო­ფი მთლი­ა­ნად აფო­რის­ტუ­ლია და მას რუს­თა­ვე­ლი ასე გად­მოგ­ვცემს:

არას გარ­გებს სიმ­ძი­მი­ლი,

უსარ­გებ­ლო ცრემ­ლთა დე­ნა,

არ გარ­და­ვა გარ­დუ­ვა­ლი

მო­მა­ვა­ლი საქ­მე ზე­ნა,

წე­სი არის მა­მა­ცი­სა,

მომ­ჭირ­ნე­ბა, ჭირ­თა თმე­ნა,

არ­ვის ძა­ლუძს ხორ­ცი­ელ­სა

გან­გე­ბი­სა გარ­დავ­ლე­ნა.

კა­კა ჟვა­ნი­ას ეს სტრო­ფი ასე აქვს თარ­გმნი­ლი:

ნარ­ღი მუ­თას მოხ­ვა­რუ­ნა

ჩი­ლა­მუ­რიშ ბუ­ნა ბრე­ლი,

  მეგ­რუ­ლი ენის მცოდ­ნე პო­ე­ზი­ის ყვე­ლა მოყ­ვა­რუ­ლი დაგ­ვეთან­ხმე­ბა, რომ ჰამ­ლეტ ნა­და­რა­ი­ას ეს თარ­გმა­ნი ისე ბრწყინ­ვა­ლედ და ოს­ტა­ტუ­რად არის შეს­რუ­ლე­ ბუ­ლი, რომ მხატ­ვრუ­ლი დო­ნი­თა და მუ­სი­კა­ლუ­რო­ბით რუს­თვე­ლის ლექსს არც კი ჩა­მორ­ჩე­ბა. ნუ­რა­ვის გა­და­ჭარ­ბე­ბულ შე­ქე­ბად ნუ მო­ეჩ­ვე­ნე­ბა ეს გან­ცხა­დე­ბა. ჰამ­ლეტ ნა­და­რა­ია იყო შე­სა­ნიშ­ნა­ვი ლი­ტე­რა­ტო­რი, თა­ვის დრო­ზე საკ­მა­ოდ ცნო­ბი­ლი პო­ე­ტი­სა და დრა­მა­ტურ­გის – შალ­ვა კუ­ჭა­ვა-­პონ­ტო­ე­ლის დის­შვი­ლი, იგი თვი­თო­ნაც წერ­და ლექ­სებს (თუმ­ცა არა­სო­დეს უზ­რუნ­ვია მათ გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა­ზე). და­ტო­ვა მდი­და­რი პო­ე­ტუ­რი მემ­კვიდ­რე­ო­ბა–­სა­ინ­ტე­რე­სო სენ­ტენ­ცი­ა-აფო­რიზ­მე­ბით სავ­სე ლექ­სე­ბის ციკ­ლი «ჩე­მი თავ­შე­საქ­ცე­ვი»,რომ­ლის გა­მო­ცე­მა უთუ­ოდ და­ამ­შვე­ნებ­და ქარ­თულ პო­ე­ზი­ას, მაგ­რამ ამა­ზე სხვა დროს.

ამ­ჟა­მად ჩვენ მხო­ლოდ «ვე­ფხის­ტყა­ოს­ნის» მეგ­რუ­ლად მთარ­გმნე­ლებ­ზე ვსა­უბ­რობთ. მი­უ­ხე­და­ვად ზო­გი­ერ­თე­ბის ნე­გა­ტი­უ­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბი­სა, ჩვენ ამ სა­კითხს გვერდს ვერ ავუვ­ლი­დით თუნ­დაც იმი­ტომ, რომ «ვე­ფხის­ტყა­ოს­ნის» მეგ­რუ­ლი თარ­გმა­ნე­ბის მეც­ნი­ე­რუ­ლად შეს­წავ­ლა და გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა უაღ­რე­სად სა­ჭი­რო საქ­მედ მიგ­ვაჩ­ნი­ა.

წყარო: gazetimartvili